Danmarkimi ilinniartut

Nutsilernermi ilitsersuut, Danmarkimut nuuleruit

Tassa aalajangersimavutit – inuuninni alloriaqqillutit nuulerputit. Sorpassuit allanngortussanngorput, pissanganarlunilu qilanaarnarsimassaaq aammali immaqa nangiaammernalaarluni.

Nutsilerninni siunnersorlutit ikiorusuppatsigit, nukippassuatit ilungersunartunut atornagit misigisassanut nuannersunut atorneruniassagakkit.

Nuunneq

Nunamut allamut nuuleruit kommunimi najulikkanni Borgerservicemut ornigullutit nuunnerit nalunaarutigiartussavat. Kommunip nittartagaani piffissamik inniminneeriarlutit ornigutissaatit. Saaffiginninnermi passi kørekortiluunniit nassassavat, aammalu najugarilikkannit uppernarsaammik nassarlutit (soorlu attartornermi isumaqatigiissummik, lejekontrakt). Meeraqaruit kuisinnermut atertaarnermulluunniit uppernarsaataa nassassavat.

Malugiuk!

Nuukkuit ullut tallimat iluanni nuunnerit nalunaarutigissavat, taamaaliunngikkuit akiligassinneqarsinnaavutit. Uani paasisaqarnerugit borger.dk.

Kommunimut nuunnerit nalunaarutigigukku aamma kina nakorsarilissanerlugu toqqaassaatit. Kingorna peqqinnissaqarfimmit kortimik nassinneqassaatit, det gule sundhedskort, tassuunalu peqqinnissaqarfimmit ikiorneqarsinnaanissannut pisinnaatitaaffeqalerlutit. Uani paasisaqarnerugitborger.dk.

SU

Statens Uddannelsesstøtte (SU) tassaapput ilinniarnermusiassat naalagaaffimmit tunniunneqartartut. SU-nik qinnuteqarneq ugguuna pisarpoq:  minSU. MitID atorlugu isissaatit.
SU-t akileraaruserneqartarput. Danmarkimi skattekortit marluusarput, aappaa isertitanut annertunernut atuuttoq (hovedkort) aappaalu bikorti isertitanut annikinnernut atuuttoq. SU-t nalinginnaasumik hovedkortimut tuttarput, ilinniarnerpilli saniatigut suliffeqaruit SU-nit annertunerusumik akissarsissutigisartakkannik, taava bikorti SU-mut atussavat. Hovedkorti isertitanut annertunernut atorneqartussaavoq – SU-nut imaluunniit sulinermit akissarsianut. Uani paasisaqarnerusinnaavutit su.dk.
Piaarnerpaamik qinnuteqassaatit, SU-t kingumoortumik atuuttussatut qinnutigineqarsinnaannginnamik.

Akileraarutit

SU-nik taamaallaat isertitaqartaruit akileraartarnitit nammineerlutik iluarsineqassapput, akerlianilli SU-nik pisarunnaaruit saniatigulluunniit suliffeqaleruit akileraarusiisarfimmut siumoorlutit nalunaarutit iluarsisariaqassavat. Siumoortumik nalunaarut aaqqissorniarukku skat.dk-mut isissaatit. MitID atorlugu isissaatit.

Ineqarnermut tapisiat (boligstøtte)

Ilinniartuullutit inissiamik immikkut igaffilimmik piumasaqaatinullu aalajangersimasunut naapertuuttunik attartugaqaruit ineqarnermut tapisisassaatit (piumasaqaatit ugguuna takukkit). Ineqarnermut tapisiumallutit borger.dk aqqutigalugu qinnuteqassaatit. MitID atorlugu iseriarlutit ilitsersuutaat maliinnassavat. Qinnuteqaleruit attartornermut isumaqatigiissut (lejekontrakt), skattekorti, SU-mit takussutissaq akissarsiallu allagartaat (suliffeqaruit) piareersimatikkigit. Ineqarnermut tapisiassatit qanoq annertutigissanersut ugguuna takusinnaavatit.

Sillimmasiineq

Nalunartut pillugit sillimmaserneqarsimanissaq (forsikringeqarnissaq) pingaaruteqarpoq – tassani ajutoornermi sillimmaserneq aammalu pialunnut sillimmaserneq tamarmik pingaaruteqarput.
Peqatigiiffigisaq aqqutigalugu sillimmasernissaq periarfissaagajuttarpoq (uuma ataani allaaserineqartoq takuuk)

Peqatigiiffiit A-karsilu

Ilinniartuugaanni suliatigut peqatigiiffimmut (fagforeningimut) ilaasortaaneq akikitsuararsuugajuttarpoq – amerlanertigut akeqarneq ajorpoq. Ilinniarfigisanni peqatigiiffik sorleq ilinniakkannut attuumassuteqarnersoq paasiniariuk. Peqatigiiffimmi ilaasortaanissaq innersuussutigaarput, tamanna iluatinnartunik assigiinngitsunik periarfissiisarmat, s.i. akikinnerusumik sillimmasiineq, akeqanngitsumik inatsisilerituunit ikiorneqarsinnaaneq, qinnuteqarnermilu atorfinilernermilu isumaqatigiissusiornermi ikiorneqarneq – aamma ilinniartuunermi sulilernermi. Tamatuma saniatigut peqatigiiffik aqqutigalugu pikkorissarnerit, saqqummiinerit ataatsimoornerillu akeqanngitsut periarfissaagajuttarput.

A-karsimut ilaasortaaneq ilinniarluni naammassinerup kingorna aatsaat pisariaqalertarpoq, taamaattorli pingaaruteqarpoq naammassinerup kingorna ullut 14-it qaangiutinnginneranni ilaasortanngorsimanissaq. Paasisaqarnerugit.

Telefoni internetilu

Ilinniartut najugaqarfiini amerlanerni interneti akianut ilaareertarpoq. Ininni interneteqanngikkuit periarfissaq akikinnerpaaq nittartakkani ukunani ujartorsinnaavat: internettjek.dk imlt. bredbånd.dk.
Mobiltelefonimut periarfissaq akikinnerpaaq ugguuna nassaarisinnaavat mobilabonnement.dk.

Angallanneq

Akikinnerpaamik bussit, qimuttuitsut metrollu atortarniarukkit qaammammut korteqarlutilluunniit (pendlerkort) rejsekorteqassaatit. Assersuutigalugu sapaatip-akunneranut pingasoriarlutit siumut utimullu ingerlasaruit qaammammut korteqarneq akikinnerpaassaaq, taanna dsb.dk-mi inniminnersinnaavat. Sapaatip-akunneranut angallattarnitit pingasunit ikinneruppata rejsekort akikinnerussaaq, taanna rejsekort.dk-mi inniminnerneqarsinnaavoq metrostationimilu pisiassaalluni. Korti nittartakkakkut metrostationimiluunniit qimuttuitsulluunniit unittarfianni immertagaavoq – aamma nammineerluni immertittussatut nalunaarsorsinnaavat. Kortimik atuinerit aningaasallu sinneruttut nittartakkakkut takusinnaavatit, aamma metrostationimi korti atoraangakku aningaasat sinneruttut nuisassapput. Rejsekorti tammassagaluarukku matutissinnaavat.

Sumiiffimminngaanniit ornitassannut aqqutissat ujartorniarukku rejseplanen.dk-mut iserlutit paasiniarsinnaavat. Angallannissap akia tassani aamma nuisarpoq.
Pisuinnarlutit sikkilerlutilluunniit ingerlaniaruit krak.dk atussavat imaluunniit krak-appi aariarlugu atorlugu.